Panama Kanalı & Gatun Kapıları
77 kilometre uzunluğuyla dünyanın insan eliyle yapılmış en uzun kanalı olan Panama Kanalı, Orta Amerika’nın en güney ülkesi Panama topraklarında yer alır ve Atlantik Okyanusu ile Büyük Okyanusu birbirine bağlar. Kanalın yapımı, tarihin en büyük ve en zor mühendislik projelerinden biri olmuştur. Ve bu projeyi anlatmak için seçmemde ki asıl sebebim, Panama kanalının kendine özel durumu; havuz sistemiyle çalışmasıdır.
Dünyada bir mühendislik harikası sayılan kanalın yapısı, diğer kanallara benzemez ve apayrı bir özellik taşır ve bu özelliğinden dolayıda kanal yerine su yolu adını kullanıldığı da olmaktadır.
Kanalın yapımı,tarihin en büyük ve en zor mühendislik projelerinden bir olmuştur. Gemiciliküzerindeki etkileri ise, Güney Amerika kıtasının en güney ucu olan Horn Burnu’ndan dolaşma külfetini ortadan kaldırmış olması nedeniyle çok önemlidir.
Panama’da bir kanal inşa etme fikri 1500′lü yıllara kadar giderse de, ilk ciddi çalışmalar, Fransızların öncülüğünde 1880′de başlamış fakat bir sonuç vermemiştir. İnşaat ABD tarafından tamamlanmış ve kanal 1914′te hizmete açılmıştır. 77 kilometre uzunluğundaki kanalın yapımısırasında, sıtma ve sarı humma gibi hastalıklardan büyük toprak kaymalarına kadar her türlü güçlükle karşılaşılmış ve yaklaşık 27.500 kanal çalışanı bu süreçte can vermiştir.
PANAMA KANALINI FARKLI YAPAN ÖZELLİKLERi NELERDİ ?
Denizyolu taşıtları ayrı ayrı kapanabilir kapakları bulunan üç havuz yardımıyla, deniz seviyesinden 28 m.yükseklikteki Gotun gölüne getirilir, gölde seyreden taşıtlar son noktada yine aynı durumda çalışan havuzlar yardımıyla aşağı deniz seviyesine indirilir ve seyrine devam ederler.(Gotun Gölü, Gotun Barajı’nın su toplamaya başlamasından sonra oluşmuştur)
Havuzlar birleşik su kabları teorisi esasına göre çalışır, girişte su doldurulan havuzda yükselen taşıtın aynı seviyedeki sonraki havuza geçmesi, çıkışta da bunun tam tersi bir işlemle, suyu boşaltılan havuzda aşağı inen taşıtın aynı seviyedeki havuza geçmesi şeklinde üç kademeyle işlemin tamamlanmasıdır.
HAVUZLARIN ÇALIŞMA PRENSİBİ HAKKINDA ÖNEMLİ DETAYLAR !
Kanalın bu yerde yapılmasının nedenide, deniz seviyesinden yukarda bir gölün bulunması ve gölün gemi trafiğine elverişli olmasıdır.
Gemiler giriş ve çıkıştaki havuzlar yardımıyla 28 m. yukarıya göl su seviyesine çıkartılır,sonrasında da çıkışta aşağı indirilerek deniz seviyesine getirilir.Havuzların en ve boyları, her tür tonajdaki gemileri içine alacak kadar büyüktür, su seviyesi yükseklikleri ise bir önceki havuza göre 10 m.dir.
Bu yükseklik farkları ile, 1 nci havuzda 10 m. yükselen gemi, 2 nci havuzda 20 m.ye, 3 ncü havuzda ise 28 m.ye (Göl su seviyesine göre) yükselerek göle çıkarılmış olur. Gölün bitimindeki iniş havuzlarında ise bu işlemin tersi gerçekleştirilerek gemi denize iner.
Daha iyi anlaşılması için animasyonu inceleyelim,
1) Gemi 1 nci havuz kapısına geldiğinde, havuzun denize doğru tahliye kapağı açılarak,bileşik kaplar esasına göre havuz ve deniz su seviyesi eşitleninceye kadar tahliye devam eder ve eşitlenince giriş kapısı açılır ve gemi havuza çekilerek giriş kapısı ile tahliye kapağı kapatılır.
2) Gemi 1 nci havuzda iken, tam dolu olan 2 nci havuz ile 1 nci havuz arasındaki tahliye kapağı açılarak,bileşik kaplar esasına göre iki havuz su seviyesi eşit duruma gelinceye kadar tahliye devam eder ve eşitlenince 2 nci havuzun giriş kapısı açılır ve gemi ikinci havuza çekilerek giriş kapısı ile tahliye kapağı kapatılır.
3) 3 ncü havuzun tahliye kapağı açılarak yine aynı bileşik kaplar esasına göre su seviyeleri eşit duruma gelinceye kadar tahliye devam eder, eşitlenince 3 ncü havuzun giriş kapısı açılır ve gemi bu havuza çekilerek giriş kapısı ve tahliye kapağı kapatılır.
4) Bu son aşamada göl suyunun gireceği kapak açılarak aynı bileşik kaplar esasına göre havuz su seviyesi göl su seviyesine gelinceye kadar havuza su dolar, seviye eşitlenince havuzun göle çıkış kapısı açılır ve gemi göle çekilerek havuzun göle doğru çıkış kapısı ile göl su giriş kapağı kapatılır.
Bu işlemden sonra giriş havuz grubu, başka bir gemi için hazır durumdadır. Gölde kendi motorlarıyla seyreden gemi son noktada denize inmek için çıkış havuz grubunun giriş kapısına gelir ve yukardaki işlevlerin tam tersi yapılarak gemi çıkış kapısından denize iner.
Kanal açılması projesine ilk adımı atan,
Süveyş Kanalının yapımını sağlayan
Fransız girişimci Ferdinand de Lesseps’dir.
Kanal üzerinde Gatun Kapıları’nın yanısıra Pedro Miguel ve Miraflores Kapıları’da bulunmaktadır.
Miraflores Kapıları
Miraflores Kapıları’na ilk suyun birikme anı
Gatun Kapıları’nı inşaat durumunda gösteren bir fotoğraf
Sevgili arkadaşlar, daha iyi akılda kalması açısından bulabildiğim videoları koymaya çalıştım. Umarım daha faydalı olurlar.
Kaynak:
tr.wikipedia.org
Bir Mühendisin Günlüğü 